Her Yönüyle Oyunlaştırma İncelemesi



Oyunlaştırma (Gamification) oyun teorisi kavram ve tekniklerinin oyun dışı etkinliklere uygulanmasıdır. Oyun teorisi, bir kişinin neden belirli bir karar verdiğini ve bir birey tarafından alınan kararların başkalarını nasıl etkilediğini anlamaya çalışan matematiğin bir dalıdır. Detaylı yazımızı buradan bulabilirsiniz.

Oyun kelimesini günlük yaşantımızda çok sık kullanıyoruz. Sözlük anlamına baktığımızda "oyalanma veya eğlenmek için uğraşan bir etkinliktir" şekline tanımlanıyor. Ama aynı zamanda ikinci bir anlamı daha var ve burada "bir son bulma prosedürü veya stratejisi" deniyor. Oyunlaştırma kavramı ise genel olarak "Katılımcının davranışını etkilemek için eğlenceli bulduğu bir etkinliğe sokmak" olarak özetlenebilir.

Oyun ve oyunlaştırma arasındaki farklar nelerdir?

Oyun ve oyunlaştırmayı en özet şekilde karşılaştırırsak temel farkları şöyle özetleyebiliriz.
Oyunlarda Objeler ve onları kullanma kuralları olur, oyunlaştırmada kurallar daha çok görevleri tamamlamak içindir.
Oyunlarda kazanma ve kaybetme olur, Oyunlaştırmada kaybetme genelde yoktur, daha çok aksiyon aldırmak için desteklenir.
Oyunlarda bir hikaye ve ona göre tasarımı olur, oyunlaştırmada asıl uygulandığı süreç neyse onu destekler.
Oyunlarda tümüyle tasarlanmalı ve tek başına çalışmalıdır, oyunlaştırmada varolan sürece entegre olur, ayrı çalışır.
Oyun üretimi çok pahalı ve karmaşıktır, oyunlaştırmanın ise entegrasyonu çok basittir.

Oyunlaştırma kesinlikle iş amaçlarını gerçekleştirmek için oyunlar oluştırmak değildir. Oyunlaştırma, her şeyi oyuna çevirmek, iş yerinde oyun oynamak, oyunların iş kapsamındaki her türlü entegrasyonu, sadece Puan, Rozet, Liderlik Tablosu kullanımı da değildir.

Oyunlaştırma ile aslında oyun mekaniğinin oyun dışı çevrelere uygulanmasına çalışmaktayız. Sık sık "zor görevleri daha eğlenceli hale getirmek" niteliklerini de ekliyoruz. Bununla kastettiğimiz şey sıkıcı işleri yaparken topuklarınızı sürüklemek yerine oyun mekaniği - puan, düzeyler, ödüller - kullanarak bu işleri daha eğlenceli işler haline getirmek.

Oyun Mekaniği Nedir?

Bir oyunun bileşenleri oyun mekaniği olarak adlandırılır. Ve oyunlaştırma için de geçerli olduğu gibi, doğru oyun mekaniği seti kullanıcıyı etkileşime sokmak veya motive etmek için kullanılır.

Ödül, psikolojik altyapısı da güçlü olan en önemli oyun mekaniğidir. Bazı durumlarda motivasyonun ve davranış değişikliğinin önüne geçebilir. Örneğin toplumsal sosyal sorumluluk anlamında bir “sigarayı bırakma” oyunlaştırması kurgulamayalım. İçmediğiniz her sigara ya da gün için belli bir puan kazanıp, sigara içince puanların düşmesi gibi bir kurgu ilk aklımıza gelen olabilir. Oyun mekaniği barındıran bir bilgi ekranı ve belli süreyi istenen başarıyla tamamlayanlara bir rozet. İşte yavaş yavaş kullanmaya başladık bile :) Ama eğer sigarayı bırakana para ödülü verecek olursak buradaki ödül kazanılacak davranışın önüne geçebilir ve ödül sonrasında tekrar sigara içmeye başlayabilirler. Bu da oyunlaştırma için güzel ama proje olarak başarısız bir uygulama olur.

Aşağıda en yaygın 10 oyun mekaniğini listeledik. Bunların birini ya da birkaçını istenen hedefi gerçekleştirmek için farklı kombinasyonlarda uygulayabilirsiniz:

• Hızlı Geribesleme
• Şeffaflık
• Hedefleri
• Rozetler
• Seviye atlamak
• Dahiliyet
• Yarışma
• İşbirliği
• Topluluk
• Puan

Oyunlaştırma bizim statü, başarı, rekabet ve toplumsal topluluğun parçası olmak gibi arzularımızdan yararlanmaktadır.

Oyunlaştırma eğlenceli midir?

Oyunlaştırma gücünü oyunlardan alır. Peki oyun ve oyunlaştırmanın vazgeçilmez unsuru olan eğlence herkes için aynı şey midir? Bir grup insana bir oyunu verdiğinizde hepsi aynı keyifle oynayarak eğlenir mi? Yoksa bir kısmı oynarken diğer kısmı eğlenceli bulmaz ve hatta sıkılır mı?

İnsanların eğlence anlayışları aynı değildir. Farklı motivasyonlarla eğlenirler, hatta bunun yüzlerine ya da vücutlarına bile yansıdığını görebiliriz. Bir yaklaşım olarak “Eğlence” için 4 anahtar olarak adlandırabileceğimiz bir yaklaşıma göre eğlence anlayışı 4’e ayrılır.

Basit Eğlence (Easy Fun) : Basit bir görev ve rol alınarak tamamlanan oyunlardan alınan anlık eğlencedir. Oynama sonrasında hiçbir etkisi kalmaz. Basit bir sokak ya da bilgisayar oyununda kazanma sırasında aldığımız zevk gibi

Zor Eğlence (Hard Fun) : Basit ve anlık bir süreç yerine uzun vadeli ve zorlayıcı bir görev vardır. Rol sonucu alınan başarının bir parçası olan eğlence tipidir. Fiziksel zorlamalara dayalı maraton ve extreme sporlar tam olarak bu tipteki eğlencelerdendir. Bireysel ya da genel rekorların kırılması sonucu yaşanan eğlence de Zor Eğlence tipindedir.

Sosyal Eğlence (Social Fun) : Oyunun kendisinden çok oyuncular arasındaki iletişimden alınan zevk ile oluşan eğlence tipidir. En güzel örnek tek başına oynanamıyan ya da oynansa bile eğlenceli olmayan oyunlardır Tabu, sessiz sinema gibi oyunların oynanırken kişilerin aldığı eğlence tipi sosyal eğlence olarak sınıflandırılır.

Ciddi Eğlence (Serious Fun) : Anlık ya da fiziksel zorlamalara dayanan eğlencenin tam tersidir. Belirli bir süreç içinde gelişim göstererek, bazı şeyleri deneyerek, keşfedip öğrenerek ilerleme gösterdikçe oluşur. Bu yeni seviyelerdeki gelişimle kazandığı ödül,turnuva,rozet gibi mekaniklerden oluşan eğlencedir. Bilgi yarışmaları ve eğitsel oyunlar buna güzel bir örnek olabilir. Oynarken yüzün ve bedenin aldığı durum ve kişinin aldığı zevk bu eğlencenin en belirgin özelliklerinden birisidir.

Oyunlaştırmanın işime nasıl bir katkısı olur

Oyunlaştırma insanların daha katılımcı ve verimli olmasını sağlar ve gündelik ve belki monoton/sıkıcı gözükebilecek işleri daha keyifli hale getirir. Bununla beraber beynin daha aktif çalışmasına yardım eder ve öğrenmeyi de kolaylaştırır. Oyunlar hem uyarıcı hem zorlayıcıdır. İnsanların hata yapmalarına ve hatalarından öğrenmelerine olanak sağlar ki bu en önemli özelliktir. Oyunlar kişilerin yaratıcı düşünmelerini teşvik eder.

Pek çok şirket ya oyunlaştırma yapmıyor ya da oyunlaştırıyor ve başarısız oluyor. Tereddüt ediyor olabilirler, çünkü web sitelerini veya ürünlerini oyunlu hale getirmenin yatırım getirisini göremiyor olabilirler. Diğerleri de büyük bir başarı öyküsü bekliyor olabilir, böylece stratejilerini taklit edebilirler. Bununla birlikte, müşterilerin bir araya geldiği bir topluluğa ve büyüme arzusuna sahipseniz, oyun seçeneklerinize mutlaka bakmanız gerekir.

Oyunlaştırmayı bir an önce yapmak için birçok sebep var. Ama size burada en bariz olan 5 temel sebebi açıklamaya çalışacağım

1. İnanılmaz derecede çok müşteri bilgisi toplarsınız

Çoğu oyun platformu, kullanıcıların geçerli bir e-posta adresi veya sosyal medya kimlik bilgileri (facebook, twitter, google vs.) ile giriş yapmasını gerektirir. Bu noktadan sonra, şirketiniz o kişiyle ilgili verileri toplar ve web sitenizde ne yaptıklarını görebilir.

Her biri, büyük veriler üreten tıklamalar, puanlar, rozetler ve başarılarla ilişkilendirilir. Ve büyük veriler, değerli müşteri bilgileri ve şirketlere ilişkin anlayışlara eşittir. Oyun türüne ya da başarısına bakılmaksızın çok miktarda veri oluşturulacaktır fakat tabii ki oyunun analizi doğru yapılmadıkça sonuçta değersiz olacaktır. Ama burada fark yaratma şansına sahipsiniz.

Bazı oyunlaştırma sağlayıcıları, ürünlerinin bir parçası olarak size analitik yeteneği de sunarlar. Örneğin, Badgeville, müşterinin katılımını, davranışını, büyümesini ve kullanıcı faaliyetlerini ölçmek için Davranış Analizi yazılımını sunar. Bunchball, oyunlaştırma platformunu SAP, SharePoint veya Yammer gibi kurumsal yazılımlara bağlayan ve çalışanlardan etkinlik ve davranış toplamak için kullanılan bir ürün olan Nitro Connectors ürününü sunmaktad??r.

2. Kitle Kaynak (Crowdsourcing) karmaşık iş problemlerini çözmenize yardım edebilir

Müşterilerin web sitenize giriş yapması ve katılmaları için sağladığı diğer bir avantaj, bunları sondaj tahtası olarak kullanmanızı sağlar. Şirket, oyunlardan müşteri geri bildirimini kullanıp çözmeye çalıştığı bir ticari meseleye uygulayabilir. Gerçek zamanlı olarak abonelerin yorumlarını, davranışlarını alıp bunlardan bir eylem planı çıkartabilirsiniz. Herhangi bir şirketin kendi Ar-Ge çalışmalarıyla yenilikçi olabileceği fikri çok eski bir kavramdır ve artık geçerliliğini yitirmiştir.

3. Bir eğitim aracı olarak kullanılabilir

Oyunlaştırma, müşterilere yeni bir ürün tanıtmak için yaratıcı ve kullanışlı bir yöntemdir. Bu durum ürününüzü ücretsiz deneme yaptırmakla tamamen aynıdır. Benzer şekilde, kullanıcıların ürününüzü nasıl kullanacaklarını öğretmek için tasarlanmış bir oyun ile test etmelerine izin verebilirsiniz. Oyunlar insanlara bir başarı hissi vermesi gerektiğini söylüyor. Bir motivasyona bağlıysa başarı da mutlak şekilde artıyor.

Tabii ki doğru kitleye doğru tekliflerle, oyunlarla gitmelisiniz. %10 indirim için kullanıcıların cep telefonlarını isterseniz gereksiz mesaj atacağınızı düşünüp kabul etmeyecek çok daha değerli müşterileriniz olacaktır. Bu da sizin doğru oyunlaştırma için doğru kitleyi seçme yeteneğinize kalmış bir durum.

4. Oyunlaştırma, Topluluğa Geri Dönmenin Bir Yolunu Sunuyor

Kendi iş problemlerinizi çözmek ve fayda sağlamak için kendi kaynaklarınızla çırpınmak yerine topluluğa geri dönerek de çözüm sağlayabilirsiniz. Mesela bir tatil köyünde yemek sağlayıcı iseniz ve çok fazla israf oluyorsa çözüm için kullanıcılara dönebilirsiniz. Bir oyun tasarlayıp yemek alan kişilerin sadece ihtiyaçları olan ürünleri almalarını ve gereksiz yemeklerle tabaklarını doldurmamalarını sağlayabilirsiniz.

5. Müşterilerinizle İlgili Kalın

Oyunlaştırma, müşterilerinizin size birer hediye olduğunu ve kendileriyle çok bağlı olduğunu hatırlamanıza yardımcı olabilir. Şirketlerin zihinsel olarak genç kalabilmeleri için web sitelerinde düzenli içerikler bulundurmalıdırlar.

Oyunlar insanları bir araya getirmenin bir yoludur. Oyuncular kurallar içinde bir hedef bulmaya ve sonuca girmeye çalışırlar. Ödüller gülümseyen yüzlerden daha fazlasıdır.

Eğlenceyi unutmayın

Eğlence gerçekten çok önemlidir. Burada da hem tasarımsal olarak eğlence katabilirsiniz. Liderlik tablosu da kendiliğinden eğlence ortamı yaratabilir. Buradaki her haftanın liderlerine 1 günlük mahalle muhtarı olma gibi eğlenceli ödüller verilebilir. Öncelik (ücretsiz hizmet, ilk deneme şansı) gibi daha ciddi ödüller de uzun süreli lider olanlara önerilebilir.

Oyunlaştırma örnekleri

Nike+ RunClub ile kullanıcılar koşularında hangi yolları kullandılar, ne kadar koştular, hangi hızda koştular gibi özellikleri çok rahatlıkla görebiliyorlar. Ama bu özellikler diğer rakiplerinde de var. Oysa Nike'ın diğerlerine göre yaptığı çok daha özellikli birşey var ki bu da tam olarak onu diğerlerinden ayırıyor. Sizi diğer arkadaşlarınızla ve kendinizle yarıştırıyor. Hem arkadaşlarınızla aranızda son hafta, ay ve yıl için ne kadar koştuğunuzun listesini gösteriyor ve bir rekabet doğuruyor. Hem de kendi koşularınızda ödüller var. Son 3 ay boyunca koşmak, pazar günü koşmak gibi. Aynı zamanda koşu mesafenize göre turuncu, sarı mavi kırmızı gibi koşu seviyesine (uzmanlığa) geçiyorsunuz. Tam anlamıyla güzel kurgulanmış bu oyunlaştırma teknikleriyle rakiplerinin çok ötesinde kullanım sağlıyor.

Kahve devi starbucks aldığınız her kahve ile yıldız kazanacağınız bir uygulama sayesinde size güzel bir oyunlaştırma sunmuş durumda.

İş, birinin yapmaya mecbur olduğudur. Oyun ise birinin yapmaya mecbur olmadığıdır.

---

  Sen Ne Düşünüyorsun ?