İnsan Kaynakları departmanında Yapay Zeka Uygulama Alanları

2018-02-04 | Yapay Zeka

Gün geçtikçe yapay zekanın iş hayatımızdaki yeri kabul edilmeye başladı. Teknolojinin insan çalışanlarının yerini alabileceği konusunda hepimiz hemfikir sayılırız. Peki ya insan kaynakları çalışmalarının çoğunu da yapay zeka yapabilir mi. Hem de insanlardan daha iyi yapabilir. Yapay zeka, İK'nin yerine geçmeyecek, destekleyeci olacaktır. En azından ilk başlarda.

İnsan kaynakları departmanındaki çalışanların çoğu yargı temeline dayanarak çalışır. Kendi deneyimlerine ve bilgilerine göre karar verirler ve bunları uygularlar. Bu süreçlere uymazlar ya da kriterleri yoktur anlamında değil tabii ki. Demek istediğim insan hakkında karar vermenin bir matematiği olmadığı için kendi kişisel yargılarını kullanmak zorundadırlar. Neredeyse tüm yönetim ve insan kararları eksik verilere dayanmaktadır. Bu durum da yapay zekanın tüm bu İK süreçlerinde bize çok büyük bir fayda sağlayacağını göstermektedir.

Yapay zeka genel olarak bir makinenin öğrenme, problem çözme ve algılama gibi yeteneklere sahip olması demektir. Peki bu yapay zeka hangi alanlarda insan kaynaklarının işine dahil olacak, buralarda nasıl etkinlik kazandıracak. Hadi inceleyelim;

İşe alım

İşe alım departmanları birçok CV üzerinden aday araştırması yapıyor. Bunun için linkedin gibi sosyal ağlar ya da kariyer siteleri üzerinden CV bankalarını inceleyerek yapıyorlar. Birer aday listesi hazırlıyorlar ve bunları inceleyip uygun adaylara görüşme ayarlıyorlar. Kimisi hirevue gibi uygulamalarla önden bir video mülakat da yapıyorlar. Sonrasında aday - yönetici - ik görüşmeleri yapıyorlar. Sonrasında adaylar arasında bir karar verip sonuca bağlanıyor. Tamamen insan hatalarına açık bir süreç işliyor. Burada yapay zekanın katacağı değerleri özetleyecek olursak

Adayları filtrelerken yaş, ırk, cinsiyet, din gibi demografik bilgilerini kullanmayacak bilinçli ya da bilinçsiz yapılan herhangi bir önyargı engellenmiş olacaktır.
Adayların CV' leri gerçekten büyük bir veri tabanında incelenerek eleneceği için doğru olduğuna inanılan adayların listesi 10-20 değil 1000-2000 gibi rakamlara ulaşacaktır. Çünkü CV' leri okuyup değerlendirecek bir insan ihtiyacı yok. Saniyeler içinde bir aday listesi çıkartılabilecektir.
Görüşme organizasyonlarını yapay zeka kendisi yapacaktır.
Video görüşme sırasında mimikler, ses tonu, beden dili de dahil olmak üzere birçok ipucu incelenecek nerelerde yalan söylediğinden nerelerde problem yaşadığına kadar birçok bilgiye ulaşacak ve onlar sayesinde doğru adayı çok daha hızlı ve kesin olarak çıkartabilecektir.
Hem teknik yetenek ve donanım, hem yumuşak yetenekler hem de kişilik ile ilgili bir değerlendirmesini daha ilk başta yapabilir.

Tüm bunları hiçbir insan gücüne ihtiyaç duymadan yapacak ve herbir işe alım süreci için binlerce CV okuyacak, yüzlerce video mülakat yapacak ve 10 civarı aday ile görüşme ayarlayıp yöneticilere kocaman bir dosya ile yardımcı olacaktır. İnsanlara göre 100 kat daha ucuz ve 100 kat daha kaliteli bir hizmet.

Performans Değerlendirmesi

Çalışanların performanslarını değerlendirmek gerçekten çok zordur. Yöneticiler genelde aşağıdaki gibi birçok tuzağa düşerler.

Potansiyel ile performansı karıştırırlar
Kendilerine benzeyen kişileri daha yukarıda değerlendirirler
Ayrım yapamazlar, herkesi aynı görürler
Son birkaç ayki performanslarını genel performans zannederler
Ayrımcılık yapabilirler
Üst yönetim tarafından sevilen kişilere daha yüksek performans olarak değerlendirirler
Çalışanın özel hayatına, durumuna göre karar verirler

Ama yapay zeka tarafından geliştirilmiş olan bir yazılım ile kişinin performansını yıl boyunca sürekli ölçebileceğiniz bir sistem üretebilirsiniz. Eğer performans / zaman çizelgelerini ölçülebilecek bir sistem olarak kurabileceğiniz bir sektörde çalışıyorsanız tabii ki.

Eğitim

Her geçen gün işimizde bize gereken yetenekler ve bilgiler sürekli değişiyor. Yeni eğitimlere ihtiyaç duyuyoruz. Bu eğitimleri en etkin şekilde bize verecek olan yapat zeka destekli eğitim setlerini zaten saymaya bile gerek yok.

Hangi eğitimlere ihtiyacımız olduğunu bilmek bile büyük bir problem olabiliyor. Bizi teknolojinin en uç noktasında geliştirebilecek bir eğitimin varlığını bilmek bile bir çaba gerektiriyor. Bunu sağlamanın yolu da yapay zekadan geçiyor. Sizin çalıştığınız teknolojileri ve iş tanımınızı bilerek bu konuda dünya literatürlerini ve sektördeki alınan eğitimleri inceleyip size öneriler çıkartabilir.

Aynı zamanda iş yapış tarzınızı inceleyip size farklı yumuşak yetenek eğitimi de öneriyor olabilir.

Eğitimlerin geri dönüşlerini de takip etmek için de aynı şekilde yapay zeka kullanılabilir.

Duygu Analizi

Şirketdeki tüm yazışmalar, ses tonları ve hatta kamera gibi başka araçlardan surat ifadelerinin incelenmesi sonucu duygu değişimlerini takip edebilir. Bu duygu değişimleri ile hangi şehirlerde, binalarda veya ekiplerde nasıl bir stres olduğunu bulunabilir. Bunun dışında anketler ve benzeri çalışmalar sonrasında da elde edilmiş veriler duygu analizinde kullanılabilir.

Çalışan Bilgileri

Çalışanların eğitimleri, yeterlilikleri, tecrübeleri gibi birçok bilgiyi İK departmanları tutmuyorlar ya da çok statik olarak bir dosyada yazılı olarak tutuyorlar. Çalışanlarınızın bu bilgilerini çoğu zaman linkedin daha iyi biliyor. Eğer İK tüm bu bilgileri yapay zeka temelli bir çalışan bilgi sistemine dahil edebilirse, ancak o zaman gerçek bir yetenek yönetimi yapabilme şansına sahip olur. Çalışanları kendilerine en uygun rollere yerleştirmek için bu bilgileri kullanacaktır.

Sıkça Sorulan Sorular ve İK talepleri

Süreçler, organizasyon gibi birçok konudaki çalışanların bilgi taleplerini karşılamak için İK departmanlarında çalışanlar var. Bu çalışanların görevlerini bir chatbot ile rahatlıkla verebilirsiniz. Aynı zamanda bu chatbot sayesinde izin alabilir, izin bakiyenizi sorgulayabilir, vize belgeleri talep edebilir ya da seyahat talebi, masraf kapama gibi işlemleri de yapabilirsiniz.

Yapay zeka, iş dünyasında eskisinden daha önemli bir rol oynamaktadır. Birçok iş alanı gibi, İK ve işe alma, yapay zekanın gücü tarafından dönüştürülecek gibi görünüyor. Yukarıda listelenen alanların yapay zekaya devredilmesi ile İK değer zincirinde olumlu bir değişim olacaktır. Hem İK maliyetleri inanılmaz oranda azalacak hem de çok daha kaliteli hizmet üretecektir.

İK' nın sorduğu sorular çok nettir, aşağıdaki gibi sorulardır bunlar.

Kimi işe almalıyım?
Kimi işten çıkartmalıyım?
Kimi terfi ettirmeliyim?
Kim daha uygun?
Yolsuzluk yapan birisi var mı?
Cinsel taciz riski var mı?

Şimdiye kadar insan olarak kendi önyargılarımızla verdiğimiz kararları artık bırakmalıyız. İşe alma, terfi ettirme, ödeme gibi konularda artık daha çok veriye dayanan ve önyargısız kararlar vermek için yapay zekadan yararlanma zamanı geldi.

Tabii ki yapay zeka da tamamen mükemmel değil. Onlar da tamamen doğru kararlar veremeyeceklerdir. Bu yüzden de insanlar tarafından yönlendirilecek yapay zeka uygulamaları işletilmelidir. Özellikle yapay zeka sistemlerinin eğitilmesi aşamasında mutlaka insan dokunuşu önemlidir. Aksi taktirde yanlış kişileri işe alabilir, olmaması gerekenlere terfi verebiliriz. Uyanık olmak sorumluluğu her zaman için İK' nın sorumluluğudur.