Arbitraj, Manipülasyon ve Spekülasyon Nedir, Nasıl Yapılır?

Finansal piyasalar büyük bir hızla gelişiyor. Hem finansal enstrümanlar hem de finansal piyasalarda yatırım ve kazanç olanaklarını da gün geçtikçe artıyor. Finansal sistem hem karışıklaşıyor hem de farklı fırsatlar doğuruyor.

Arbitraj, Manipülasyon ve Spekülasyon da bu para kazanma yöntemlerinin temelleridir.

Arbitraj Nedir, Nasıl Yapılır, Kimler Yapabilir?

Herhangi malı bir yerde alıp, sonrasında da farklı bir yerde daha yüksek fiyattan satarak elde edilen kara arbitraj denir. Bu alıp satacağınız mal bir para birimi de olabilir, bir eşya ya da emtia da. Önemli olan mali değerinin olmasıdır.

Arbitraj fırsatı her zaman çıkmaz. Genelde aşırı arz ya da talep kaynaklı anlık dengesizlikten ortaya çıkar. Özellikle finansal borsalarda ya da piyasalarda bu arbitraj farkını görebilmek için yapay zeka temelli bilgisayar yazılımları vardır.

Arbitraj yaparken herhang ibir risk yoktur. Mal bir yerden alınır ve hızlı bir şekilde başka bir yerde satılır ve elde edilen fark da kar olarak yazılır. Arbitraj işlemleri ortalama 1 saat içinde tamamlanır.

Örneğin İstanbul' dan 4.00 liraya dolar alabilme ve Ankara' da 4.10 liradan doları satabilme fırsatını yakaladınız. 4.000 liranızla İstanbulda alacağınız 1.000 doları hemen Ankara' da satarsanız bu alışverişten (1000 * (4,10 - 4) = 100 TL kar edersiniz. 4.000 liranız 4.100 lira olmuştur. Hiç risk almadan, hızlı bir şekilde %2.5 kar etmiş durumdasınız.

Özellikle kripto para piyasasında sistem tam oturmadığı için çok fazla arbitraj imkanı oluşmaktadır. Borsalar arasında oldukça yüksek arbitraj imkanları vardır ama kesinlikle bunları görmek ve işlem yapmak için bilgisayar programlarına ihtiyaç vardır. Aksi durumda bu kadar hızlı bu farkları görüp, karar verip, harekete geçip arbitraj imkanını yakalayamayabilirsiniz.

Normal bir yatırımcının arbitraj yapma olasılığı düşüktür. Genelde portföy yönetimi yapan varlık şirketlerinin bu konuda hazırlanmış yazılımları vardır ve onlar aracılığı ile yapılır.

Bu durum normal yatırımcılar hiç arbitraj yapamaz demek değildir. Fırsatını bulduğunuz anda sizler de yapabilirsiniz tabii ki.

'Peki kripto paralarla arbitraj yapılabilir mi?' sorusu geliyor insanın aklına hemen, değil mi? Çünkü birçok borsa var ve neredeyse her borsa arasında fiyat farkı inanılmaz fazla. Yani tam arbitraj imkanı. Parayı çevirip çevirip kazanma şansı için bulunmaz fırsat. Malesef burada teknolojinin bazı zaafiyetleri var. Aşağıdaki zorlukları yaşayabilirsiniz ;

• Yavaşlık : Alım satım gibi basit bir işlem yapmak bile çoğu zaman yarım saat ve daha fazla zaman alıyor. Hatta bazı işlemler gerçekten çok çok daha uzun sürebiliyor. Bu işlemleri gerçekleştirene kadar bile arbitraj şansı tamamen tersine dönmüş olabilir. Yani kar edeceğim derken zarar edeceğiniz bir işlem gerçekleştirmiş olabilirsiniz. Arbitraj yarım saat bilemediniz 1 saat içinde tamamlanması gereken bir işlemdir.
• Hesap Açma : Her borsada bir hesabınız olması gerekiyor. Bu borsalar arasındaki fiyat farkını görüp o borsaya para yollamanız için.
• Bazen borsalarda işlemler kapanıyor. 12 saat boyunca işlemleriniz askıda kalıyor. Bu durumda bırakın arbitraj imkanını volatilitenin (fiyat değişkenliğinin) bu kadar yüksek olduğu bir araçta bambaşka bir dünyaya uyanabilirsiniz arbitraj yapacağım derken.
• Teknik problemler : Bazı borsalarda yaşanan teknik problemler sebebiyle bazen paraların kaybolduğu söylentileri gerçekten rahatsız edici. Umarız gerçek değillerdir.

Bu kadar problemli olan bir yatırım aracında bırakın arbitraj yapmayı bulunduğunuz borsada işlem yapmak bile bence yeterince riskli bir durum.

Spekülasyon Nedir, Nasıl Yapılır, Kimler Yapabilir?

Spekülasyon günlük konuşmada vurgunculuk gibi anlamlarda kullanılır ve daha çok kötü bir durum gibi yansıtılır, hakaret içerir. Suç ya da yanlış bir davranış olduğunu düşünen kişiler vardır.

Eğer bir malın fiyatının kısa sürede yükseleceğini düşünüyorsanız, size yüksek bir getiri sağlayacağını görüyorsanız bu malı satın alırsınız ve yükseldiği zaman da satarsınız. Bu işlemi yaparak kar elde eden kişilere de spekülatör, yapılan bu alım satım işlemine de spekülatif işlem denir.

Spekülatif işlemler risk içerir. Çünkü genel olarak fiyat değişkeliği yüksek olan mallarda (volatilitesi yüksek) bu yöntem ile kar etmek mümkündür.

Spekülasyon kısa vadeli bir işlemdir. Yatırım ise uzun vadelidir.

Spekülatif işlemler yaparken kaldıraç (az sermaye ile daha büyük işlem yapabilme yöntemi, forex gibi) kullanabilirsiniz. Bu sizin kar miktarınızı arttıracaktır. Tabii ki aldığınız riski de aynı miktarda arttıracağı için bu enstrümanı bilerek kullanmalısınız.

Mesela bir hissenin yükseleceğini hissettiniz. Bu hisse senedinden 10.000 liralık aldınız ve ertesi gün beklentiniz gerçekleşti ve hisse %3 artış gösterdi. Bu hisseyi 300 lira karla 10.300 liradan sattınız. Tebrikler . 300 liralık bir kar elde ettiniz ve artık bir spekülatörsünüz.

Beklentiler gerçekleşmeyip hisse senedinin fiyatı düşlebilirdi. Bu durumda kar beklentinizin tersine zarar edeceksinizdir. Bu yüzden de spekülasyon yapacak kişilerin mutlaka oynadıkları enstrüman hakkında çok derin bilgilerinin olması gerekmektedir. Aksi takdirde yaptıkları finansal işlemin kumar oynamaktan bir farkı kalmaz.

Finansal okur yazarlığı olmayan belli dinamiklerin farkında olmayan bir kişinin de spekülasyon yapmaya çalışması çok doğru değildir. Genelde spekülasyon yapan kurumların yapay zeka temelli yazılımları bulunmaktadır ve onlar sayesinde hem hızlı teknik analizler hem de çok hızlı alım-satım yapabilme yetenekleri oluşmaktadır.

Büyük fonların ve portföy yönetici kurumların spekülasyon yapacak yapay zeka temelli yazılımları bulunmaktadır. Yapay zeka yazılımları gün içinde defalarca aynı hisse senedi üzerinde bile alım-satım yaparak spekülatif kazançlar sağlayabilmektedir. Bir insanın teknik analiz yapması bile dakikalar süreceği için çok hızlı spekülasyon sadece yapay zekaların marifeti olacaktır. Normal yatırımcılar günlük spekülasyonlar yapabilir.

Gördüğünüz gibi aslında borsa ya da başka piyasalarda al-sat yapan herkes aslında bir spekülatördür ve kesinlikle suç ya da kötü bir davranış değildir. Aslında işin doğası gereğidir.

Manipülasyon Nedir, Nasıl Yapılır, Kimler Yapabilir?

Kelime anlamı yönlendirmedir ama türkçedeki karşılığı hileli yönlendirmedir. Eğer vurgunculuk gibi kötü bir anlamda kullanılacaksa, spekülasyon değil manipülasyon için kullanmak daha doğrudur.

Manipülatör (manipülasyon yapan kişi ya da kurum) yanlış bilgilerin veya söylentilerin yayılmasını sağlayarak malın fiyatını değiştirmeye çalışırlar. Ya da çeşitli yöntemler kullanarak doğrudan fiyat hareketlerine müdahale ederek malın fiyatını değiştirir.

Manipülasyon SPK tarafından piyasa dolandırıcılığı olarak değerlendirilmektedir ve yasal olarak bir suçtur. Hapis cezası vardır. Borsalardaki ani fiyat değişiklikleri bir incelemeye girer ve eğer manipülatif bir durum varsa gerekli önlemler alınır.

Genelde piyasadan sürekli duyduğumuz tiyo gibi bilgi kirliliğinin kaynağı aslında bu manipülasyon yapan kişilerdir. Manipülasyon yapılan mal konusunda bilgisi olmayan insanları etkilemek için yapılır.

Özellikle kripto para piyasalarında herhangi bir regülasyon olmadığı için hem çok büyük bir bilgi kirliliği olması hem de büyük oyuncuların çok rahatlıkla fiyatlara müdahale edip istedikleri gibi artmasını ya da düşmesini sağlamaları büyük manipülasyonlar yaşanmasına imkan vermektedir.

---

  Sen Ne Düşünüyorsun ?