Yapay Zeka Nedir, Neden Sürekli Karşımıza Çıkıyor
Yapay zeka (İngilizcesi Artificial Intelligence) deyimini mutlaka duymuşsunuzdur. Son zamanlarda her taraftan duymaya başladığımız bu deyim tam olarak nedir, ne değildir. Kimse tam olarak ne olduğunu anlatamıyor. Biraz ürkütücü de geliyor bir taraftan. Hele de Stephin Hawking gibi birçok bilim adamları ya da Elon Musk gibi büyük şirketler sahipleri yapay zekadan tehlikeli olarak bahsettikçe insan daha da bir tedirgin oluyor.
Önce neyden bahsettiğimizi tanımlayalım. YAPAY kelimesinin anlamını biliyoruz, "doğal olmayan", yani bizim tarafımızdan sonradan oluşturulmuş demek. Peki ZEKA ne demek. ZEKA kelimesi Türkçe değil Arapça bir kelime, Türkçesi ANLAK. Tam olarak anlamı ise "Olayları bağımsız olarak düşünebilme, yeni durumlara başarıyla uyabilme, eylem ve tutumları belli bir düşünce ya da erek çevresinde toplayabilme yeteneği". Kabaca açıklayacak olursak , anlayabilme ve kavrayabilme yetene??i demek. O zaman yapay zeka dediğimiz kavram da "Bizim tarafımızdan oluşturulmuş bilgisayar kodlarının kendi kendine durumu anlaması ve kavrayarak harekete geçmesi" olarak özetlenebilir.
Yapay zekanın kullanım şekillerini ve nasıl uygulandığını, avantajlarını ve dezavantajlarını falan hepsini ileride başka yazılarda konuşacağız. Yapay zekayı anlamak için ilk önce iki değişik kavramı konuşmamız gerekiyor. Sadece belli bir veya birkaç konuda çalışan "Yapay Dar Zeka" ve birçok konuda çalışan "Yapay Geniş Zeka".
Yapay Dar Zeka (Bundan sonra YDZ olarak bahsedeceğim)
Bu zeka türü sadece belli bir konuda çalışır. Mesela dünya satranç şampiyonu Kasparov' u yenen bilgisayar. Bu tam olarak YDZ örneğidir. Satranç konusunda çok iyi olmasına rağmen başka hiçbir konuda en ufak bir zeka gösteremez. Bu yüzden de YAPAY DAR ZEKA olarak tanımlıyoruz. Bu arada Kasparov' u yendikten sonra sadece yapay zekaların katıldığı ve kendi aralarında yarıştıkları bir satranç şampiyonası yapılmaya devam ediliyor. Hala daha iyi satranç oynayan bilgisayar programları üretiliyor. Aynı şekilde 2017 yılının başlarında GO oyunu şampiyonunu da bir YDZ yendi. En sofistike olan oyunlar dahil bütün oyunlarda yapay zeka şampiyonluğu ele geçirdi. Muhtemelen bir daha da insanlar bu ünvanı geriye alamayacak.
Kendi kendine giden arabalar ve robotlar da tam bir YDZ örneğidir. Bunlar kamera ve sensörler (ölçüm sistemleri) ile çevrelerinden aldıkları verileri işleyip karar veriyorlar ve sonrasında da hareketlerini gerçekleştiriyorlar.
Yapay zeka sadece bunlar değil tabii ki, artık hayatımızın her alanında yapay zeka ile zenginleştirilmiş ürünler kullanıyoruz. Örneğin bir alışveriş sitesine girdiğimizde bize önerilerde bulunan sistemler, facebook, twitter gibi sosyal medya uygulamalarındaki “şu kişiyi tanıyor olabilirsin” ya da “bu video senin ilgini çekebilir” yönlendirmeleri. Her taraftan bizi yönlendirmeye çalışan yapay zekalar.
Belli bir görev için tasarlanmış olan YDZ çoğu zaman insanlardan daha başarılı olabiliyor. Ses ya da görüntü tanıma sistemleri insanlardan çok daha başarılı bir şekilde tanımayı gerçekleştirebiliyor, kendi kendine giden arabalar insanlardan daha az kaza yapıyor. Ama asla ve asla görevleri dışında bir işlevi yerine getirebilme şansları yok.. Hepsi biz insanların hayatlarını kolaylaştırmak ve zenginleştirmek için yapılmış bilgisayar uygulamaları.
Yapay Geniş Zeka (Bundan sonra YGZ olarak bahsedeceğim)
İşte bilim ya da iş dünyasındaki insanları korkutan kavram da buradan başlıyor. Sadece bir görev yapmak için değil, kendi görevlerini kendisi karar verip yapan yazılımlar. Bu artık bir bilinç kazanmış anlamına geliyor. Kendi ihtiyaçlarına karar verip sonrasında da bunu gerçekleştirmek için harekete geçen bir yapay zeka.
Yüzlerce yapay zeka uzmanı kişi arasında yapılmış olan anketlerde YGZ üretilebilir mi, eğer üretilebilirse ne zaman gerçekleşir diye bir anket yapıldığında sonuçlar gerçekten şaşırtıcı. Neredeyse tamamı mutlaka üretilebileceğini iddia ederken süre tahminleri farklı. 2100 yılına kadar anca üretilebilir diyenler de var 5 sene sonrası için tahminde bulunan da. Ama medyan değeri 2040 senesini gösteriyor. Medyan yani tüm tahminleri siraladığımızda en ortadaki değer. Topu topu 25 yıl sonrasından bahsediyoruz. Bilim kurgu filmlerinin ne kadar isabetli tahminler yaptığına şahit olacak bir kuşağın parçasıyız.
Sen Ne Düşünüyorsun ?